Ελληνισμός της  Μ.Ασίας 1922-1955

 Στης παραλιακή πόλη της Μ.Ασίας,τη Σμύρνη υπερείχε μέχρι και τα τέλη του 20ου αι. το ελληνικό στοιχείο, των άλλων εθνικοτήτων (Αρμένιοι,Τούρκοι) Το γεγονός αυτό ομολογούσαν έμμεσα και οι ίδιοι οι Τούρκοι, αποκαλώντας τη Σμύρνη "Γκιαούρ Ισμίρ" (" Άπιστη Σμύρνη, δηλ. Σμύρνη των απίστων). Με την αυγή του 20ου αι. η αριθμητική υπεροχή του  ελληνικού πληθυσμού άρχισε να ακολουθεί "γεωμετρική πρόοδο". Κατά την εποχή του Α' Παγκοσμίου πολέμου ο πληθυσμός ανέρχονταν στους 350.000 από τους οποίους ήταν :
Έλληνες   200.000        Τούρκοι    80.000        

Διάφοροι(Αρμένιοι,Εβραίοι,Ιταλοί,Γάλλοι,Άγγλοι)  70.000

Ο σημερινός Ελληνισμός της Τουρκίας αποτελείται σε κύριο βαθμό από τους Έλληνες Χριστιανούς Ορθόδοξους,που κατοικούν στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου. Αυτοί οι Έλληνες είναι απόγονοι των 200,000 περίπου Ελλήνων, που επιτράπηκε να παραμείνουν στην Τουρκία, μετά την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Μετά από συστηματική καταπίεση ο αριθμός αυτός συρρικνώθηκε σημαντικά, κυρίως κατά το έτος 1955, με αφορμή τις εξελίξεις που συντελούνταν στο Κυπριακό. 

                        

           

                        Μικρασιατική καταστροφή

Η μικρασιατική καταστροφή σήμανε το τέλος του ελληνισμού στην Μ.Ασία. Συνολικά είχε ως αποτέλεσμα 25.000 νεκρούς και τραυματίες στρατιώτες από ελληνικής πλευράς. Πάνω από 1.500.000 Έλληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες των προγόνων τους και να έρθουν σαν πρόσφυγες στην Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους πάνω από 600.000 νεκρούς.

                                                                            

Το Ελληνικό κράτος εξαιτίας της Μικρασιατικής εκστρατείας είναι εξαντλημένο οικονομικά και είναι υποχρεωμένο να θρέψει, να στεγάσει, να περιθάλψει, να τονώσει ηθικά και να εντάξει κοινωνικά 1.500.000 Μικρασιάτες πρόσφυγες.

Τα γεγονότα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα, μετά τη Καταστροφή της Σμύρνης, εκκένωση της χερσονήσου της Καλλίπολης  από το εκεί ελληνογενές στοιχείο, με την “υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών” που ακολούθησε στη συνέχεια, μέχρι το 1924, απ΄ όλη τη Μικρά Ασία και τον ερχομό 1,5 εκατομμυρίων ελληνογενών προσφύγων στην Ελλάδα.

                

         Ελληνική κοινότητα κατά 1947-1955

Μετά το 1947 βλέπουμε την ελληνική ομογένεια να αναδιοργανώνεται και να ανακάμπτει, εκμεταλλευόμενη μια αναπάντεχη χαλάρωση των ασφυκτικών όρων και συνθηκών της πολιτικής ζωής στην Τουρκία. Μέσα σε μια οκταετία περίπου, και παρά τους οποιουσδήποτε περιορισμούς, η ελληνική κοινότητα κατόρθωσε να αναδιοργανώσει επί νέας βάσεως τους διάφορους πολιτιστικούς και αθλητικούς συλλόγους.

 Ωστόσο ,η ραγδαία αυτή ανάπτυξη έμελλε να δύσει γρήγορα.. Στις 28 Αυγούστου συνέβη ένα γεγονός, το οποίο μπορούμε να πούμε ότι υπήρξε το προανάκρουσμα των όσων επρόκειτο να ακολουθήσουν. Την ώρα της Θείας Λειτουργίας είκοσι Τούρκοι, υπό τα απαθή όμματα της αστυνομίας, όρμησαν και λεηλάτησαν τις εκκλησίες Παναγίας Νεοχωρίου και Αγίων Ταξιαρχών Στένης. Μόλις δόθηκε το σύνθημα, ο μαινόμενος τουρκικός όχλος ξεχύθηκε στους δρόμους της Πόλης και άρχισε να λεηλατεί κάθε τι το ελληνικό, πλην όμως Τούρκων υπηκόων, καθώς και άλλων μη μουσουλμανικών μειονοτήτων πυρπολώντας ελληνικά καταστήματα, σπίτια, σχολεία και βεβηλώνοντας εκκλησίες ακόμα και νεκροταφεία δημιουργώντας τρομοκρατία και ανασφάλεια για τις υφιστάμενες μειονότητες.
Είναι χαρακτηριστικό το ότι, ενώ πολλοί απλοί Τούρκοι ασφαλώς δεν ενέκριναν τα όσα διεπράχθησαν εναντίον των Ελλήνων, εν τούτοις, ουδείς Τούρκος πρόδωσε λεπτομέρειες του σχεδίου σε Ρωμιό φίλο του, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, όπου γενικώς και αορίστως ανέφεραν για «κάτι άσχημο που επρόκειτο να συμβεί εκείνες τις ημέρες». Η ελληνική κοινότητα της Μ.Ασίας συρρικνώθηκε δραματικά ύστερα τα Σεπτεμβριανά του 1955. 

Πηγές: wikipedia,  kathimerini.gr , πάπυρος Larouse Britanica, diasporic.org