Φαναριώτες

Μετά την εγκατάσταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στον Άγιο Γεώργιο στον λόφο του Φαναριού το 1601, γύρω του άρχισαν να συγκεντρώνεται ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων αστών και παλιών αρχοντικών οικογενειών, οι οποίοι συνέδεαν λίγο-πολύ τα συμφέροντά τους με αυτό. Γρήγορα λοιπόν η συνοικία του Φαναριού κατέστη το κέντρο του υπόδουλου Ελληνισμού. Γρήγορα οι αστοί αυτοί κατάφεραν να συνδεθούν με την Οθωμανική κυβέρνηση καταλαμβάνοντας διάφορα αξιώματα στον διοικητικό μηχανισμό.

Ο ρόλος τους

Ο πρώτος σημαντικός εκπρόσωπος της ανερχόμενης τάξης είναι ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο οποίος κατάφερε να ηγηθεί της Οθωμανικής διπλωματίας κατά τα τέλη του 17ου αιώνα και αργότερα να καταλάβει τα αξιώματα του πρίγκηπα της Βλαχίας και της Μολδαβίας.

Η σταδιοδρομία του υπήρξε πρότυπο για την τάξη των Φαναριωτών που, κατά την επόμενη εκατονταετηρίδα, μονοπώλησαν τα αξιώματα του Δραγουμάνου της Υψηλής Πύλης (αντίστοιχο του σημερινού υφυπουργού εξωτερικών), του Δραγουμάνου του Στόλου (υφυπουργός ναυτικών), πρίγκηπα των Παραδουνάβιων ηγεμονιών ή του Καπού-Κεχαγιά (υπεύθυνος σχέσεων μεταξύ των ηγεμονιών και της οθωμανικής κυβέρνησης-υπουργός εξωτερικών των ηγεμονιών).

Παράλληλα κατάφεραν να κυριαρχήσουν στη ζωή του Πατριαρχείου, ελέγχοντας τις εκλογές των Πατριαρχών, των μητροπολιτών και τη διαχείριση των οικονομικών του.

Οι Φαναριώτες, άνθρωποι μορφωμένοι, ασχολήθηκαν συστηματικά με τις μεταφράσεις ξένων έργων, ενώ συχνά χρηματοδότησαν μεταξύ άλλων διάφορα έντυπα (περιοδικά, εφημερίδες) της εποχής που εκδίδονταν από Έλληνες.

Παρακμή

Με το ξέσπασμα της Ελληνικής επανάστασης στις Ηγεμονίες και την Πελοπόννησο, υπό την ηγεσία εκπροσώπων των σημαντικότερων φαναριωτικών οικογενειών, σήμανε η καταστροφή αυτής της τάξης. Οι περιουσίες τους δημεύτηκαν από τους Οθωμανούς και πολλοί από αυτούς που έμειναν στην Κωνσταντινούπολη εκτελέστηκαν ή δολοφονήθηκαν στα αντίποινα που εξαπέλυσαν οι Οθωμανοί την περίοδο εκείνη. Η προδοσία τους έναντι της Οθωμανικής Κυβέρνησης δεν λησμονήθηκε ποτέ. Κανένας από τους Φαναριώτες δεν θα καταλάβει ξανά κάποιο σημαντικό αξίωμα στην Υψηλή Πύλη. Με την λήξη του πολέμου της ελληνικής ανεξαρτησίας οι εναπομείναντες γόνοι των παλιών οικογενειών καθώς και μέλη της ανερχόμενης αστικής-εμπορικής τάξης θα ανασυστήσουν της τάξη των Φαναριωτών, οι οποίοι θα αποκληθούν «Νεοφαναριώτες». Βάσει της ισχύος τους θα είναι ο έλεγχος τους επί των πρεσβυγενών Πατριαρχείων και η αποκλειστική διαχείριση των περιουσιών τους. Όμως με την εφαρμογή, από τα μέσα του 19ου αιώνα, των Γενικών Κανονισμών από το Πατριαρχείο και η μεταρρύθμιση στους κόλπους του Οθωμανικού κράτους θα τους στερήσει οριστικά τα τελευταία ερείσματα εξουσίας, δηλαδή τη διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας και το ρόλο του προνομιακού συνομιλητή μεταξύ της Οθωμανικής κυβέρνησης και των Χριστιανών υπηκόων της.

Πηγές:http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B5%CF%82

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΖΑΛΑΚΩΣΤΑΣ , ΒΗΛΑΡΑΣ ΜΙΧΑΛΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΜΠΑΦΑΛΟΥΚΟΣ , ΣΚΟΠΕΛΙΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ