Των Ελλήνων οι κοινότητες (Βυζάντιο

ΒΟΣΠΟΡΟΣ

ΘΕΣΗ
O Bόσπορος, (Τουρκικά Μπογκαζιτσί), αναφερόμενος επίσης ως "Ισταμπούλ Μπογκάζι", είναι πορθμός που αποτελεί τμήμα των συνόρων μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Ο Βόσπορος, η Θάλασσα του Μαρμαρά και ο πορθμός των Δαρδανελίων στα νοτιοδυτικά συναποτελούν τα Τουρκικά Στενά. Όντας ο στενότερος πορθμός του κόσμου που χρησιμοποιείται στη διεθνή ναυσιπλοία ο Βόσπορος συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Θάλασσα του Μαρμαρά (που συνδέεται μέσω των Δαρδανελίων με το Αιγαίο Πέλαγος και από εκεί με τη Μεσόγειο.

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Η ακριβής αιτία σχηματισμού του Βοσπόρου παραμένει αντικείμενο συζήτησης μεταξύ των γεωλόγων. Πριν χιλιάδες χρόνια η Μαύρη Θάλασσα αποσυνδέθηκε από το Αιγαίο Πέλαγος. Η θεωρία κατακλυσμού της Μαύρης Θάλασσας (που διατυπώθηκε το 1997 από τους Ουίλιαμ Ράιαν και Ουώλτερ Πίτμαν από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια υποστηρίζει ότι ο Βόσπορος σχηματίσθηκε περίπου το 5.600 π.Χ. όταν τα ανυψωμένα νερά της Μεσογείου/Θάλασσας του Μαρμαρά υπερχείλησαν στη Μαύρη Θάλασσα, που την εποχή εκείνη ήταν μια χαμηλή μάζα γλυκού νερού. Στη μυθολογία επίσης αναφέρεται ότι κάποτε οι κινούμενοι βράχοι, γνωστοί ως Συμπληγάδες Πέτρες, συνέθλιβαν κάθε πλοίο που αποπειράτο να περάσει το Βόσπορο μέχρι που ο ήρωας Ιάσονας κατάφερε να περάσει, οπότε οι βράχοι σταθεροποιήθηκαν και ανοίχτηκε η Ελληνική πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Ως τμήμα του μόνου περάσματος μεταξύ Μαύρης Θάλασσας και Μεσογείου, ο Βόσπορος είχε πάντα μεγάλη εμπορική και στρατηγική σημασία. Η Ελληνική πόλη-κράτος της Αθήνας τον 5ο αιώνα π.Χ., που εξαρτιόταν από τις εισαγωγές σιτηρών από τη Σκυθία, διατηρούσαν κρίσιμες συμμαχίες με πόλεις που έλεγχαν τα στενά, όπως η αποικία των Μεγαρέων Βυζάντιο.
Ο Πέρσης Βασιλιάς Δαρείος Α΄ ο Μέγας, σε μια προσπάθεια να υποτάξει τους Σκύθες ιππείς που περιφέρονταν στα βόρεια της Μαύρης Θάλασσας, διέσχισε το Βόσπορο και κατόπιν βάδισε προς τον Δούναβη Ποταμό. Ο στρατός του πέρασε το Βόσπορο πάνω από μια τεράστια γέφυρα κατασκευασμένη συνδέοντας Περσικές βάρκες. Αυτή η γέφυρα ουσιαστικά σύνδεσε το απώτατο γεωγραφικό άκρο της Ασίας με την Ευρώπη. Χρόνια αργότερα μια παρόμοια γέφυρα από βάρκες θα κατασκευαζόταν από τον Ξέρξη Α΄ στα στενά των Δαρδανελίων (Ελλήσποντος) κατά την εισβολή του στην Ελλάδα. Οι Βυζαντινοί ονόμαζαν το Βόσπορο "Στενόν και τα σημαντικότερα τοπωνύμιά του Βοσπόρειος Ακρα, Αργυρόπολις, Αγιος Μάμας, Αγιος Φωκάς, Εστίαι ή Μιχαίλιον, Φονεύς, Ανάπλους ή Σωσθένιον στην Ευρωπαική πλευρά και Ιερών πύργος, Ειρηναίον, Ανθεμίου, Σοφιαναί, Βιθυνιακή Χρύσπολις στην Ασιατική πλευρά την εποχή αυτή.
Η στρατηγική σημασία του πορθμού ήταν ένας από τους παράγοντες για την απόφαση του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου να ιδρύσει εκεί το 330 μ.Χ. τη νέα του πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη, που έγινε γνωστή ως πρωτεύουσα της Ανατολική Ρωμαική Αυτοκρατορία. Στις 29 Μαίου 1453 καταλήφθηκε από την ανερχόμενηΟθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Οθωμανοί Τούρκοι οχύρωσαν την Κωνσταντινούπολη κατασκευάζοντας ένα οχυρό σε κάθε πλευρά του πορθμού, το Αναντολού Χισάρ (1393) και τοΡούμελη Χισάρ (1451).